Parkinson Nedir?
Parkinson rahatsızlığı nedir?
Parkinson rahatsızlığı, titreme, sertlik, yürümede güçlük, denge ve koordinasyon problemlerine yol açan bir beyin hastalığıdır.
Parkinson belirtileri çoğunlukla ağır ağır başlar ve zamanla kötüleşir. Hastalık ilerledikçe insanlar yürüme ve konuşmada zorluk çekebilir. Bununla birlikte zihinsel ve davranışsal farklılıklar, uyku problemleri, depresyon, hafıza zorlukleri ve yorgunluk yaşayabilirler.
Hem erkeklerde hem de kadınlarda Parkinson hastalığı olabilir. Bununla beraber, hastalık kadınlardan yaklaşık %50 daha fazla erkekleri etkiler.
Parkinson için açık bir risk faktörü yaştır. Parkinson hastalarının büyük bir çoğunluğu, hastalığı öncelikle yaklaşık 60 yaşında geliştirse de, Parkinson hastalarının yaklaşık % 5 ila 10’u, 50 yaşından önce başlayan erken başlangıçlı parkinson hastalığına sahiptir. Parkinson’un erken başlangıç şekilleri her zaman olmamakla birlikte genelde kalıtsaldır ve bazı formlar belirli gen mutasyonlarına bağlanmıştır.
Parkinson hastalığı neden olur?
Parkinson hastalığı, beynin davranışları kontrol eden bir bölgesindeki sinir hücrelerinin bozulduğunda ya da öldüğünde ortaya çıkar. Aslında bu nöronlar, dopamin olarak bilinen önemli bir beyin kimyasalı üretir. Nöronlar öldüğünde ya da bozulduğunda, daha az dopamin üretirler ve bu da Parkinson’un hareket problemlerine neden olur. Doktorlar, dopamin üreten hücrelerin ölmesine neyin sebep olduğunu hala bilmemekte.
Parkinson hastaları tüm bunlar ile birlikte, kalp atış hızı ve kan basıncı gibi vücudun pek çok otomatik işlevini kontrol eden sempatik sinir sisteminin en temel kimyasal habercisi olan norepinefrini üreten sinir uçlarını da kaybederler. Norepinefrin kaybı, Parkinson rahatsızlığının yorgunluk, düzensiz kan basıncı, sindirim kanalında yiyecek hareketinin azalması ve otururken ya da yatarken ayağa kalktığında kan basıncında ani düşüş gibi bazı semptomlarla yakından bağlantılıdır.
Parkinson hastalarının neredeyse çoğu beyin hücresi Lewy cisimcikleri, protein alfa-sinüklein kümeleri içerir. Araştırmacılar, alfa-sinükleinin normal ve anormal işlevlerini ve bunun Parkinson hastalığını ve Lewy vücut demansını etkileyen genetik mutasyonlarla ilişkisini çok daha iyi anlamaya çalışıyorlar.
Bir takım Parkinson vakalarında ise kalıtsallık gözlemlense de ve birkaçı spesifik genetik mutasyonlarla izlenebilse de, çoğu durumda hastalık rastgele ortaya çıkar ve ailelerde görülmez. Artık pek çok bilim insanı, Parkinson hastalığının, genetik faktörlerin ve toksinlere maruz kalma gibi çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığına inanıyor.
Parkinson hastalığı belirtileri nelerdir?
Parkinson hastalığının dört ana semptomu vardır:
- Ellerde, kollarda, bacaklarda, çenede veya kafada titreme
- Uzuvların ve gövdenin sertliği
- Hareket yavaşlığı
- Bozulmuş denge ve koordinasyon (bazen düşmelere neden olur)