Huzursuz bacak sendromu; dinlenme evresinde sinir bozan ve bacaklarınızı hareket ettirmek için karşı konulmaz bir dürtüye neden olan sendromdur. Belirtiler genellikle uyuma evresinde ortaya çıkar lakin aslında dinlenme evresinde ortaya çıkar. Örnek vermek gerekirse yatakta otururken veya uzanırken bu sendrom baş gösterir.
Ayrıca, uzun süre hareketsiz kaldığında ve uzun süre oturduğunda da ortaya çıktığı bilinmektedir. Belirtiler gece boyunca gerçekleştiğinden, uyandıktan sonra tekrar uykuya dalmak neredeyse imkansızdır.
Bacaklarınızı gün içinde hareket ettirmeniz veya yürüyüş yapmanız rahatsızlığı büyük oranda azaltacaktır, lakin hareketsiz kalındığında bu sendrom kendini tekrar eder. Huzursuz bacak sendromu uyku bozukluğudur kategorisine girer, zira belirtiler dinlenirken ya da uyumaya evresindeyken gerçekleşir ve bu durumdan etkilenenler belirtileri hafifletmek için bacaklarını sürekli hareket ettirmek zorunda kalırlar.
Sendrom; ruh halini, konsantrasyonu, iş ve okul performansını ve kişisel ilişkileri etkilemektedir. Etkilenen pek çok kişi, konsantre olamadıklarını, hafızalarının zayıfladığını ya da rutin görevleri yerine getiremediklerini söylemektedir. Tedavi edilmeyen orta ila şiddetli sendrom, iş verimliliğinde yaklaşık % 20’lik bir azalmaya yol açabilir, depresyon ve anksiyete gibi problemlere katkıda bulunabilir. Ayrıca seyahat etmeyi de zorlaştırabilir.
Huzursuz bacak sendromu neden gerçekleşir?
Yukarıda her ne kadar bahsetsekte, bu durumun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bununla beraber, bu sendrom genetik bir bileşene sahiptir ve belirtilerin başlangıcının 40 yaşından önce görüldüğü ailelerde diğer kişiler de etkilenmektedir. Belirli gen çeşitleri bu durum ile ilişkilendirilmiştir. Kanıtlar, beyindeki düşük demir düzeylerinin de bu sendromdan sorumlu olabileceğini göstermektedir.
Önemli bulgular, beynin dopamin kullanan ve hareketi kontrol eden bölümlerinde (bazal gangliyon) bir işlev bozukluğu ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Amaçlı kas aktivitesi ve hareketi üretmek için dopamin gereklidir. Dopaminde bir sıkıntı var ise, bu sıklıkla istemsiz hareketlerle sonuçlanır. Dopaminle ilgili diğer bir bozukluk olan Parkinson hastalığı da huzursuz bacak sendromunu tetikleyebilir.
Huzursuz Bacak Sendromunun Sebebi Nedir?
- Demir eksikliği
- Son dönem böbrek yetmezliği ve hemodiyaliz
- Alkol, nikotin ve kafein kullanımı
- Hamilelik, özellikle son üç aylık dönemde (semptomlar genellikle doğumdan sonraki 4 hafta içinde kaybolur)
- Antipsikotikler, antidepresanlar, soğuk algınlığı ilaçları ve alerji ilaçları gibi bazı ilaçlar
- Nöropati (sinir ağrısı)
Uyku yoksunluğu ve uyku apnesi gibi diğer uyku şartları da bazı kişilerde belirtileri şiddetlendirebilir ya da tetikleyebilir. Bu faktörleri azaltmak ya da bütünüyle ortadan kaldırmak semptomları hafifletebilir.
Huzursuz Bacak Sendromunun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bu durum, belirtileri hafifletmeye yönelik olarak tedavi edilebilir. Etkilenen uzuvları egzersizlerle hareket ettirmek de geçici bir rahatlama sağlayabilir. Bazen huzursuz bacak sendromunun belirtileri periferik nöropati, diyabet ya da demir eksikliği anemisi gibi ilişkili bir tıbbi durumun bulunması ve tedavi edilmesiyle kontrol edilebilir.
Demir takviyesi ya da ilaçlar genelde yararlıdır, ancak tek bir ilaç tüm bireyler için işe yaramaz. Farklı insanlar için farklı ilaçların denenmesi gerekebilir. Buna ilave olarak, düzenli şekilde alınan ilaçlar zamanla etkilerini kaybedebilir ya da hatta durumu daha da kötüleştirerek ilaçların değiştirilmesini gerekli kılabilir.